Informacje ogólne
Powstanie instytutu
Instytut Fizjologii i Żywienia Zwierząt im. Jana Kielanowskiego Polskiej Akademii Nauk istnieje od 1955 roku. Jego twórcą, organizatorem i wielo-letnim dyrektorem był prof. Jan Kielanowski, którego imię nadano Instytutowi w roku 1990.
W pierwszych latach działalności priorytetem było, jak pisał Profesor Jan Kielanowski, „poznanie fizjologicznych czynności organizmu zwierząt gospodarskich, a przede wszystkim zwierząt o wysokiej wydajności, w celu stworzenia podstaw dla sposobów racjonalnego ich użytkowania”.
Wymagało to wykorzystania wiedzy wielu wybitnych uczonych z różnych specjalności, od chowu i żywienia zwierząt, metabolizmu i przemian biochemicznych składników pokarmowych, po rozród i czynności ośrodko-wego układu nerwowego.
Czym się zajmujemy
Specjalnością Instytutu jest żywienie i fizjologia zwierząt. Dominujący kierunek badawczy w żywieniu zwierząt dotyczy procesów trawienia i metabolizmu składników odżywczych u zwierząt monogastrycznych i przeżuwających, szczególnie w odniesieniu do zwierząt młodych.
Zagadnieniom fizjologii żywienia towarzyszą badania z zakresu paszoznawstwa, obejmujące roślinne komponenty mieszanek paszowych, uwzględniające ich skład chemiczny oraz zawartość i znaczenie substancji bioaktywnych. Ważne są również badania poświęcone roli, jaką pełnią symbiotyczne mikroorganizmy (bakterie i pierwotniaki), zasiedlające przewód pokarmowy, w tym badania ich różnorodności gatunkowej i zdolności do rozkładu składników paszy.
Celem tych badań jest zarówno poprawa wykorzystania składników odżywczych, wpływ składu diet na rozwój przewodu pokarmowego i aktywność jego mikrobioty jak i dążenie do poprawy prozdrowotnych właściwości produktów zwierzęcych. Prowadzone od lat badania nad wartością odżywczą i energetyczną pasz, stanowią podstawę opracowywania zaleceń żywieniowych dla różnych gatunków zwierząt gospodarskich (świnie, drób, zwierzęta futerkowe), a także zwierząt laboratoryjnych. Z opracowań tych korzystają hodowcy, firmy paszowe oraz studenci i naukowcy.
Badania fizjologiczne obejmują funkcjonowanie układu hormonalnego
w procesach wzrostu, rozwoju i rozrodu zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem mechanizmów regulacyjnych na poziomie ośrodkowego układu nerwowego i przysadki. Do znaczących osiągnięć Instytutu, należą, historyczne już badania nad identyfikacją i lokalizacją neuronów uczestniczących w syntezie, transmisji i uwalnianiu gonadoliberyny (GnRH) i somatostatyny w podwzgórzu owcy, określenie dynamiki uwalniania tych neuropeptydów i towarzyszącej im aktywności komórek sekrecyjnych przysadki.
Współczesne prace są rozwinięciem tej tematyki i koncentrują się na zmianach aktywności nie tylko samych neuronów GnRH, ale także licznych ośrodków podwzgórza, regulujących procesy sekrecyjne w tych neuronach, zarówno w warunkach fizjologicznych (cykl rujowy, anestrus, laktacja), jak i pod wpływem czynników środowiskowych (niedożywienie, stres, stany zapalne wywołane infekcjami).
Wśród badań fizjologicznych na podkreślenie zasługują te, które dotyczą regulacji rozwoju struktury i funkcji przewodu pokarmowego u nowo-narodzonych zwierząt oraz prace nad aktywnością i możliwością stosowania preparatów enzymów trzustkowych, pochodzenia egzogennego, w okresie pourodzeniowym u zwierząt z wywołaną dysfunkcją trzustki.
Badania te są ważne dla noworodków ludzkich, zwłaszcza przedwcześnie urodzonych.
W trzech zakładach i dwóch laboratoriach Instytutu zatrudnienie znajdują zootechnicy, biolodzy, lekarze weterynarii, a także chemicy i biotechnolodzy. Zaangażowanie młodych pracowników naukowych kończy się uzyskaniem stopnia naukowego doktora z dziedziny nauk rolniczych. Realizowane obecnie prace badawcze charakteryzują się nowoczesnością rozwiązań metodycznych, prowadzącą do poznawania mechanizmów fizjologicznych odpowiedzialnych zarówno za utrzymanie homeostazy organizmu, jak i zwiększenie produkcyjności zwierząt.
Poza działalnością naukową, Instytut prowadzi również działalność wydawniczą, obejmującą, oprócz wspomnianych wcześniej zaleceń żywienia zwierząt, czasopismo o zasięgu międzynarodowym Journal of Animal and Feed Sciences oraz cykl monografii naukowych.
